Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 1 मङ्गलम्
- Go My Class
- Feb 14
- 5 min read
Updated: Apr 16
BSEB Bihar Board 10th Sanskrit Objective Answers Chapter 1 मङ्गलम्
प्रश्न 1. उपनिषदस्य रचनाकारः कः अस्ति ?
(A) महात्मा विदुरः
(B) महर्षिः वेदव्यासः
(C) भर्तृहरिः
(D) चाणक्यः
उत्तर :- (B) महर्षिः वेदव्यासः
प्रश्न 2. उपनिषदः कान् प्रकटयन्ति ?
(A) बौद्धसिद्धान्तान्
(B) जैनसिद्धान्तान्
(C) दर्शनशास्त्र सिद्धान्तान्
(D) सांख्य सिद्धांतः
उत्तर :- (C) दर्शनशास्त्र सिद्धान्तान्
प्रश्न 3. ‘मङ्गलम्’ पाठस्य रचनाकारः कः अस्ति ?
(A) चाणक्यः
(B) भवभूति
(C) महर्षि वेदव्यासः
(D) महर्षि वाल्मीकिः
उत्तर :- (C) महर्षि वेदव्यासः
प्रश्न 4. उपनिषदः कस्य अंतिम भागे अस्ति ?
(A) रामायणस्य
(B) लौकिक साहित्यस्य ।
(C) वैदिक वाङ्मस्य ।
(D) आधुनिक साहित्यस्य
उत्तर :- (C) वैदिक वाङ्मस्य ।
प्रश्न 5. उपनिषदे कस्य महिमा प्रधानतया गीयते ?
(A) स्वविषयस्य(B) परपुरुषस्य
(C) देवपुरुषस्य
(D) परमपुरुषस्य
उत्तर :-(C) देवपुरुषस्य
प्रश्न 6. ‘मङ्गलम्’ पाठे कति मन्त्राः संकलिताः सन्ति ?
(A) दश(B) अष्ट
(C) पञ्च
(D) त्रयोदश
उत्तर :- (C) पञ्च
प्रश्न 7. ब्रह्मणः मुखं केन आच्छादितमस्ति ?
(A) पात्रेण
(B) सरोवरे
(C) समुद्रे
(D) तडागे
उत्तर :- (A) पात्रेण
प्रश्न 8. महतो महीयात् कः ?
(A) तत्त्वम्
(B) ब्रह्मः
(C) देवः
(D) राक्षसम्
उत्तर :- (A) तत्त्वम्
प्रश्न 9.अणोः अणीयान् कः ?
(A) तत्त्वम्
(B) राक्षसम्
(C) देवः
(D) ब्रह्मः
उत्तर :- (A) तत्त्वम्
प्रश्न 10. किं जयं न प्राप्नोति ?
(A) सत्यम्
(B) असत्यम्
(C) क्रोधम्
(D) मोहः
उत्तर :- (B) असत्यम्
प्रश्न 11. कः महतो महीयान् अस्ति ?
(A) ब्रह्मः
(B) आत्मा
(C) परमात्मा
(D) संसार:
उत्तर :- (A) ब्रह्मः
प्रश्न 12. किं जयते ?
(A) सत्यम्
(B) असत्यम्
(C) क्रोधम्
(D) मोहः
उत्तर :- (A) सत्यम्
प्रश्न 13. अणोः अणीयान् कः ?
(A) गगनः
(B) आत्मा
(C) परमात्मा
(D) संसार:
उत्तर :- (B) आत्मा
प्रश्न 14. किं जयं प्राप्नोति ?
(A) सत्यम्
(B) असत्यम्
(C) क्रोधम्
(D) मोहः
उत्तर :- (A) सत्यम्
प्रश्न 15. स्यन्दमाना: नद्यः कुत्र मिलन्ति ?
(A) नद्याम्
(B) सरोवरे
(C) समुद्रे
(D) तडागे
उत्तर :- (D) तडागे
प्रश्न 16. जन्तोः गुहायां कः निहितः ?
(A) तत्त्वम्
(B) शरीरम्
(C) देवः
(D) राक्षसम्
उत्तर :- (A) तत्त्वम्
प्रश्न 17. ………….सत्यस्यापिहितं मुखम् । रिक्त स्थानानि पूरयत ।
(A) हिरण्मयेन पात्रेण
(B) पात्रेण
(C) हरण्य
(D) हिरण्यमेण
उत्तर :- (A) हिरण्मयेन पात्रेण
प्रश्न 18. ……….नानृतम् । रिक्त स्थानानि पूरयत ।
(A) असत्यमेव
(B) असत्यमेव जयते
(C) सत्यमेव जयते
(D) जयते
उत्तर :- (C) सत्यमेव जयते
प्रश्न 19. यथा………स्यन्दमानाः समुद्रे । रिक्त स्थानानि पूरयत ।
(A) विहाय
(B) समुद्रे
(C) नद्यः
(D) नद्य
उत्तर :- (C) नद्यः
प्रश्न 20. तमेव………..मृत्युमेति । रिक्त स्थानानि पूरयत ।
(A) विदित्वा
(B) आत्मा
(C) मृत्यु
(D) विदित
उत्तर :- (A) विदित्वा
हिन्दी में वस्तुनिष्ठ प्रश्नोत्तर
प्रश्न 1. ‘मङ्गलम्’ कहाँ से संकलित है?
(A) वेद से
(B) पुराण से
(C) उपनिषद् से
(D) वेदाङ्ग से
उत्तर :- (C) उपनिषद् से
प्रश्न 2. ‘मङ्गलम्’ पाठ में कितने मंत्र हैं?
(A) चत्वारः
(B) पञ्च
(C) सप्त
(D) अष्ट
उत्तर :- (B) पञ्च
प्रश्न 3. उपनिषद के रचनाकार कौन हैं?
(A) महात्मा विदुर
(B) महर्षि वाल्मीकि
(C) महर्षि वेदव्यास
(D) कालिदास
उत्तर :- (C) महर्षि वेदव्यास
प्रश्न 4.मंगलम पाठ के रचनाकार कौन हैं?
(A) महात्मा विदुर
(B) महर्षि वाल्मीकि
(C) महर्षि वेदव्यास
(D) कालिदास
उत्तर :- (C) महर्षि वेदव्यास
प्रश्न 5. अणु से छोटा कौन है?
(A) आकाश
(B) आत्मा
(C) परमात्मा
(D) संसार
उत्तर :- (B) आत्मा
प्रश्न 6. किसकी जय होती है?
(A) सत्य
(B) असत्य
(C) क्रोध
(D) मोह
उत्तर :- (A) सत्य
प्रश्न 7. बहती नदी कहाँ मिलती है?
(A) सरोवर
(B) नदी
(C) समद्र
(D) तालाब
उत्तर :- (C) समद्र
प्रश्न 8. जंतु के हृदय रूपी गुफा में क्या स्थित है?
(A) तत्व
(B) शरीर
(C) देवता
(D) राक्षस
उत्तर :- (A) तत्व
प्रश्न 9. ब्रह्मा को प्राप्त करने के विषय में बताया गया है
(A) कठोपनिषद
(B) ईशावास्योपनिषद्
(C) श्वेताश्वतर
(D) मुण्डकोपनिषद्
उत्तर :- (D) मुण्डकोपनिषद्
प्रश्न 10. देव लोक का मार्ग किससे प्राप्त होता है?
(A) सत्य
(B) असत्य
(C) क्रोध
(D) मोह
उत्तर :- (A) सत्य
प्रश्न 11. सत्य से क्या प्राप्त होता है?
(A) पृथ्वी लोक
(B) नरकलोक
(C) देवलोक
(D) कोई नहीं
उत्तर :- (C) देवलोक
प्रश्न 12. मृत्यु को वश में कौन कर लेते हैं?
(A) मूर्ख
(B) अज्ञानी
(C) विद्वान
(D) कोई नहीं
उत्तर :- (C) विद्वान
प्रश्न 13. उपनिषद् एक कैसा ग्रंथ है?
(A) आध्यात्मिक
(B) आदर्शरूपी
(C) आत्मकथा
(D) साधारण
उत्तर :- (A) आध्यात्मिक
प्रश्न 14. उपनिषद् में किस महिमा का वर्णन किया गया है?
(A) स्वविषय
(B) परपुरुष
(C) देवपुरुष
(D) परमपुरुष
उत्तर :- (D) परमपुरुष
प्रश्न 15. उपनिषदों की संख्या कितनी है?
(A) 109
(B) 108
(C) 105
(D) 111
उत्तर :- (B) 108
प्रश्न 16. आत्मा के गूढ़ रहस्य की किसमें व्याख्या की गई है?
(A) कठोपनिषद
(B) ईशावास्योपनिषद्
(C) श्वेताश्वतर
(D) मुण्डकोपनिषद्
उत्तर :- (A) कठोपनिषद
प्रश्न 17. परमात्मा की महिमा का वर्णन किसमें किया गया है?
(A) कठोपनिषद
(B) ईशावास्योपनिषद्
(C) श्वेताश्वतर
(D) मुण्डकोपनिषद्
उत्तर :- (B) ईशावास्योपनिषद्
प्रश्न 18. ज्ञानी लोक और अज्ञानी लोग में अंतर किसमें बताया गया है?
(A) कठोपनिषद
(B) ईशावास्योपनिषद्
(C) श्वेताश्वतर
(D) मुण्डकोपनिषद्
उत्तर :- (C) श्वेताश्वतर
प्रश्न 19. सत्य का मुँह किस पात्र से ढंका हुआ है?
(A) हिरण्मय पात्र से
(B) मृण्मय पात्र से
(C) रजतमय पात्र से
(D) ताम्रपात्र से
उत्तर :- (A) हिरण्मय पात्र से
प्रश्न 20. सत्य का खजाना कहाँ है?
(A) पृथ्वी लोक
(B) नरकलोक
(C) देवलोक
(D) कोई नहीं
उत्तर :- (C) देवलोक
संस्कृत में वस्तुनिष्ठ प्रश्नोत्तर
प्रश्न 1.जन्तोः गुहायां कः निहितः?
(A) तत्वम्
(B) शरीरम्
(C) देवः
(D) दानवम्उत्तर :(A) तत्वम्
प्रश्न 2.अणोः अणीयान् कः?
(A) ज्ञानः
(B) आत्मा
(C) संसारः
(D) गगनः
उत्तर :- (B) आत्मा
प्रश्न 3. हिरण्मयेन पात्रेण किम् अपिहितम्?
(A) सत्यम्
(B) असत्यम्
(C) सत्यस्यमुखम्
(D) असत्यस्य मुखम्
उत्तर :- (C) सत्यस्यमुखम्
प्रश्न 4. सत्यस्य मुखम् केन अपिहितम?
(A) हिरण्मयेन
(B) पात्रेण
(C) छत्रेण
(D) हिरण्मयेन पात्रेण
उत्तर :- (D) हिरण्मयेन पात्रेण
प्रश्न 5. अणोरणीयान् महतोमहीयान् कः?
(A) गगनः
(B) संसारः
(C) आत्मा
(D) जनः
उत्तर :- (C) आत्मा
प्रश्न 6. ‘मङ्गलम्’ पाठे कति उपनिषदस्य श्लोकान् सन्ति?
(A) पञ्च
(B) चतुर
(C) सप्त
(D) षट
उत्तर :- (A) पञ्च
प्रश्न 7. परात्परं पुरुष कः उपैति?
(A) विद्वान्
(B) महान्
(C) दयावान्
(D) प्राणवान्
उत्तर :- (A) विद्वान्
प्रश्न 8. सत्यधर्माय प्राप्तये किम् अपावृणु?
(A) मुखम्
(B) असत्यम्
(C) सत्यम्
(D) हिरण्मयपात्तम्
उत्तर :- (D) हिरण्मयपात्तम्
प्रश्न 9. देवयानः पन्थाः केन विततः अस्ति?
(A) सत्येन
(B) असत्येन
(C) हिरण्मयेन पात्रेण
(D) आलस्येन
उत्तर :- (A) सत्येन
प्रश्न 10. ……. महतो महीयान। रिक्त स्थानम् पूरयतः।
(A) तमक्रतुः
(B) वीतशोको
(C) अणोरणीयान्
(D) पूषन्
उत्तर :- (C) अणोरणीयान्
प्रश्न 11. उपनिषदस्य रचनाकारः कः अस्ति?
(A) महात्मा विदुरः
(B) महर्षिः वेदव्यासः
(C) भर्तृहरिः
(D) चाणक्यः
उत्तर :- (B) महर्षिः वेदव्यासः
प्रश्न 12. उपनिषदः कान् प्रकटयन्ति? ।
(A) बौद्धसिद्धान्तान्
(B) जैनसिद्धान्तान्
(C) दर्शनशास्त्र सिद्धान्तान्
(D) सांख्य सिद्धांतः
उत्तर :- (C) दर्शनशास्त्र सिद्धान्तान्
प्रश्न 13. ‘मङ्गलम्’ पाठस्य रचनाकारः कः अस्ति?
(A) चाणक्यः
(B) भवभूति
(C) महर्षि वेदव्यासः
(D) महर्षि वाल्मीकिः
उत्तर :- (C) महर्षि वेदव्यासः
प्रश्न 14. किं जयं प्राप्नोति?
(A) सत्यम्
(B) असत्यम्
(C) क्रोधम्
(D) मोहः
उत्तर :- (A) सत्यम्
प्रश्न 15. ‘मङ्गलम्’ पाठे कति मन्त्राः संकलिताः सन्ति?
(A) दश
(B) अष्ट
(C) पञ्च
(D) त्रयोदश
उत्तर :- (C) पञ्च
प्रश्न 16. उपनिषदे कस्य महिमा प्रधानतया गीयते?
(A) स्वविषयस्य
(B) परपुरुषस्य
(C) देवपुरुषस्य
(D) परमपुरुषस्य
उत्तर :- (D) परमपुरुषस्य
Comments